گردوی بوانات

مبارزه با آفات و بیماریهای گردو به علت بزرگ بودن این درخت مشکل است زیرا سمپاشی تمام درخت به سختی انجام می شود. کاشت درختان پیوندی، استفاده از پایه های پا کوتاه، ترییت وهرس و انتخاب ارقامی که بطور جانبی محصول می دهند موجب کاهش اندازه درخت شده و بطور محسوسی سمپاشی وبرداشت میوه را آسانترمی کند. تدابیر بهداشتی تاثیر زیادی در کنترل آفات و بیماریها دارد ولی اغلب این تدابیر فراموش می شوند. تدابیر بهداشتی شامل کاشت درختان سالم جلوگیری از انتقال آفات و بیماریها ا زطریق ادوات هرس وسایر وسایل کاشت ،هرس برگهاوشاخه های بیمار وسوزاندن آنها است.نهالها همچنین قبل از کاشت باید در نهالستان از نظر آفات و بیماریها بررسی شوند.
الف : آفات گردو

-1 کرم گردو laspeiresia pomonela

کرم گردو (کارپوکاپس)پروانه ای است که لاروآن به اغلب میوه های دانه دار بطور اعم و به گردو بطور اخص حمله می کندوخسارت آن گاهی تا 30% محصول را نابود می سازد.پروانه این حشره در اواخر اردیبهشت و اواخر خرداد ظاهر می شود.ابتدا از محل گلگاه وارد میوه های در حال رشد شده و باعث ریزش آنها می شود. لارو نسل دوم در حدود مرداد ماه به رغم خشبی شدن پوست گردو از ناحیه دم میوه وارد می شود و با تغذیه از مغز گردو در گردو تکامل می یابد و مغز گردو را از بین می برد.

• مطلب صرفا یک مطلب عمومی است اگر به صورت تخصصی و حرفه ای قصد باغداری درخت گردو را دارید و این که قصد تاسیس باغ گردو را دارید کتاب سیر تا پیاز درخت گردو برای شماست.
• سیر تا پیاز درخت گردو برای باغداری درخت گردو لازم است، هر فردی که در حوزه درخت گردو فعالیت می کند و یا قصد احداث باغ گردو را دارد باید بداند که دنیای باغداری این درخت چه میگذرد و با شیوه های باغداری و نکات اختصاصی این درخت آشنا شود.

در صورتی که شما قصد احداث باغ گردو را دارید کتاب سیر تا پیاز درخت گردو شما را برای یک شروع قوی آماده می کند و دیدگاه شما را نسبت به این درخت تغییر خواهد داد.

برای مطالعه جزییات کتاب روی تصویر زیر کلیک کنید

مبارزه:
برای تعین زمان سمپاشی از تله های فرمونی که در ادیبهشت ماه کار گذاشته می شوند می توان استفاده کرد .برای مبارزه با این آفات می توان از دیازینون یا کارباریل به غلظت 2 در هزار استفاده نمود.

-2کرم میوه Paramyelois transitella :
بر خلاف کرم گردوکه فقط یک لارو در داخل میوه های آلوده وجود دارد در صورت حمله این آفت چندین لارودر داخل یک میوه مشاهده می شود. لارو نسل اول و دوم در طول بهار و تا بستان به میوه ها خسارت دیده و مومیایی شده حمله می کند،ولی لارو نسل سوم از طریق پوست سبز ترک خورده خسارت زیادی به مـــــیوه ها وارد می کند.

مبارزه :

-1 حذف میوه های مومیایی شده

2-مبارزه با کرم گردو که زمینه را برای فعالیت این آفت فراهم می کند

3-مبارزه با بلایت گردو

4-برداشت سریع میوه ها پس از ترک برداشتن پوست سبز

 5- تیمار میوه های با سموم گازی

-3مگس پوست خوار میوه گردو rhagoletis cingulata
مگس پوست خوار میوه گردو از بافت تازه پوست سبز میوه تغذیه کرده و فقط به ارقام میان رس ودیر رس خسارت می زند.این آفت درروی پوست میوه لکه هایی ایجاد می کند که این نوع میوه ها برای عرضه به بازار منا سب نمی باشد .در اثر خسارت این آفت در پوست سبز میوه های آلوده ترک ایجاد نمی گرددودر نتیجه برداشت مشـکل می شود .باقیمانده میوه های آلوده در روی درخت موجب حمله جدی Paramyelois transitella نیز می گردد.
مبارزه : استفاده به موقع از حشره کش ها.
-4شپشک گردو alcidodes porrectirostris شپشک های ماده تخمهای خود را در روی میوه می گذارد. پس از تفریخ تخم،لاروها از قسمت های داخلی و مغز تغذیه کرده و موجب ریزش میوه های نارس می شوند سپس وارد مرحله شفیرگی شده وبعد شپشکهای بالغ از میوه خارج می شوند و از گلبرگها و شاخه های ظریف تغذیه می کند. حشرات بالغ به طول 9 تا 12میلی متر و به رنگ کرمی مایل به سفید می با شند.
مبارزه:
این آفت در مراحل اولیه آلودگی با دو بار محلول پاشی به فاصله
یک هفته با کار باریل 2 در هزار کنترل می شود.
-5ابریشم باف ناجور Lymantria obfuscata
این آفت یک نسل در سال دارد و به صورت تخم زمستان گذارانی می کند. تخم هادر فروردین ماه تفریخ شده ،و لاروها از جوانه ها و برگ ها تغذیه می کنند.این آفت بر حسب عادت تغذیه ای در طول روز در زیر سنگها یا سوراخهای خاک مخفی شده و پس از غروب به شاخه و برگ حمله می کند و اغلب موجب از بین رفتن کامل برگهای درخت می شود.
مبارزه:
استفاده از اندو سولفانو فن و الرات 3 در هزار این آفت را بطور مو ثری کنترل می کند.
-6شته گردو Chromaphis jugtanicola
تعداد زیادی از شته ها در زیر برگ و نیز در روی شاخه های جوان گردو از شیره گیاهی تغذیه می کنند. شته ها از فروردین تا شهریور فعال هستندولی جمعیت آنها بویژه در بارندگیهای آخر فصل افزایش می یابد. در صورت آلودگی شدید برگها ریزش کرده ،مغز چروکیده شده و در روی شیره گیاهی کپک سیاه مشاهده می شود.

مبارزه :
برای مبارزه با شته ها گرانول دی سولفاتان باید با خاک اطراف تنه درختان مخلوط گردد. استــــــــفاده از حشره کشهایی مثل فسفا میدون
یا دی متوات نیز شته ها را کنترول می کند.
زنبور پارزیت trioxys pallidus نیز می تواند بطور بیولو ژیکی شته را کنترل نماید.
-7پروانه فریZeuzera spp
لاروهای جوان این آفت از قسمت های داخلی پوست تغذیه می کنند. شاخه های اصلی و شاخه های جوان را سوراخ کرده و در داخل آنها به شفیره تبدیل می شوند. برگها و شاخه های آلوده پژمرده شده و از بین می روند. لاروهای رشد کرده این آفت به طول 5تا7سانتی متر و به رنگ صورتی مایل به قرمز هستنددر حالیکه پروانه ها به رنگ سفید بوده و بالهای زیبایی دارند.
مبارزه:
برای مبارزه بااین آفت پنبه های آغشته به بی سولفات کربن،پارادی کلرونبزن یا استیل استات را داخل سوراخهاقرار داده وبا گل آنها را مسدود می کنند.
-8کچلی گردو Gracillaria roscipinnella
کرم این پروانه پس از یک مرحله کوتاه و چند روزه ،روی برگ درخت گردو رشد ونمو می کند وآن را به شکل شاخ شیپوری می پیچاند.پروانه های بالغ این حشره بین خرداد وتیر و سپس در مرداد وشـــهریور به پـــــــــــرواز درمی آیندوپس از دو نسل به شکل لارو پیله ای به دور خود می تنندو زمستان را در زیر خاک پنهان می مانند.این آفت در وسط تابستان نیز به شاخه های بالایی سال حمله می کند و برگها را ابتدا به رنگ قرمز در می آورد و بعد از پیچاندن،آنها را سیاه رنگ می کند.به طوری که برگها منظره یخ زدگی بهاره را می یابند.
مبارزه:
به محض ظاهر شدن کرم ها در بهار،ابتدا قطعاتی که در سال قبل بیشتر مورد حمله این آفت قرار گرفته اند با سموم کلارتان وتالستار سمپاشی می شوند.
-9 سوسک شاخک بلند : Batocera horsfield
سوسک شاخک بلند پوست درخت را سوراخ می کندو از آفات مهم گردو به شمار می آید.لارو این آفت ،قسمت داخلی پوست را می خورد و با ایجاد تونلهای زیگزاک خود را به مغز چوب می ر ساند .حشرات بالغ نیز از پوست درخت تغذیه می کنند ولی خسارت زیادی ایجاد نمی کنند. حشرات کوچک و نیزحشرات بالغ را می توان با دست جمع آوری کرد و یا اینکه سوراخ های ایجاد شده ،توسط این آفات را می توان با بی سولفات کربن تیمارکرده آن را از بین برد.

-10کنه قرمزPanonychos ulmi
کنه قرمز آفتی است که نه فقط به گردو بلکه به تعداد بسیار زیادی از درختهای دیگر میوه نیز خسارت می زند.کنه قرمز فصل زمستان را به حالت تخم و اغلب به شکل گروهی در حد فاصل بین شاخه های سال و سال قبل ،درشکاف پوست درخت به سر می برد .تخم این حشره نسبت به سرمای زمستانه به حدی مقاوم است که دمای منفی 30درجه سانتی گراد را به راحتی تحمل می کند .اغلب تخمها در اواخر فروردین و در طول اردیبهشت ماه تفریخ می شوند که معمولا با ظهور اولین برگ ها با شکفتن گلهای ماده تطبیق زمانی دارد.حشرات بالغ این آفت عموما در نیمه دوم اردبهشت ماه ظاهر می شوند . در هنگام حمله این آفت در فصل تا بستان سطح بالایی برگها به رنگ خاکـــستری در می آید و برگها را در مرداد ماه شروع به ریزش می کنند .مبارزه با این کنه در بهار و تابستان انجام می شود .در بهار هنگامی که آلودگیهای زمستانه به حالت طغیان و بحرانی در می آیند وتخم کنه روی تمام شاخه ها دیده می شود مصرف کنه کشها توصیه می شود.

-11کنه زرد Yasates unguiculatus
این کنه خاص درخت گردو است .حشره بالغ این گردو از کنه ها بسیار کوچک و ریز
است که با چشم غیر مسلح دیده نمی شود. رنگ آن زرد و شکل آن کشیده وشــبیه به دانه برنج و تخم آن گرد است. ابتدا محل نیش های مکنده کنه زرد در زاویه هـــــای انشــعاب رگبرگهای ثانوی در روی رگبرگ اصلی ،سبب قهوه ای شدن رنگ آنها و سپس زرد شدن تمام برگ می شود. به نحوی که در آغاز رگبرگ اصلی و بعد رگبرگهای فرعی در سطح زیرین برگ به رنگ قهوه ای روشن و مات (به شکل ستون مهره ماهی )در می آید و در مرحله نهایی یعنی پس از زرد شدن کامل برگ ها سبب ریزش برگ می شود. آغاز سمپاشی با کنه کش ها زما نی است که برگها در قسمت پایین علائم آلودگی نشان بدهند.
-12شپشک توت : Pseudaulacaspis pentagona
سپر مومی حشره ماده شپشک توت به شکل مخروطی و پهن به رنگ سفید مایل به سرخ است . جسم ماده در زیر سپر به رنگ زرد ،سپر حشره نر به رنگ سفید و لارو آنها نیز به رنگ سرخ و نارنجی است .شپشک توت به تنه و بازوهای درخت گردو حمله می کند و لایه های ضخیمی از سپر های مو می حجیم روی آنها انباشته می شود .
مبارزه:
با این حشره می توان در زمستان با روغن زرد زمستانه مبارزه کرد ،با این حال بهتر است در فصل رویش درخت و در طول دوره رشد گیاهی بخصوص هنگامی که لارو های نسل اول سر گردان هستند و هنوز به زیر سپرها ی مـــحافظ نرفـته اند سمپاشی اصولی آغاز و انجام شود.
-13شپشک قرمز گلابیEpidiaspis teperii
حشره ماده این آفت به رنگ قرمز تیره است .سپرمحافظ
مومی آن کوچکتر از سپر شپشک های توت و تقریبا پهن و خاکستری است .این شپشک نیز به شاخه و بازو وتنه درخت گردو حمله می کند و بتدریج آن را ضعیف و نابود می سازد . رشد و نمو این حشره با رویش خزه گل و سنگ روی تنه و شاخه های درخت تقویت می شود و به کمک آنها لایه های پوستی مطبقی می سازد و زیرسپرآنهاپناه می گیرد.

ب : بیماریهای گردو
-1بیماری لکه برگی گردو Microstroma jaglandui
علائم بیماری بصورت ظهور کپک سفید در اشکال هندسی در قسمت زیر برگها است که این شکلها بطور نا منظم بزرگ شده و به هم متصل می شوند.این بیماری بوسیله دوبار سمپاشی با قارچکش سیتمیک با ویستین پــودر و تابل 50 0/0(به نسبت 3 در هزار ) کنترل می شود.زمان سمپاشی در خرداد ماه بوده و به فاصله 15 روز باید تکرار شود.
-2باکتریوز(بلایت گردو)xanthomonas campestri f.sp juyeanelis
باکتریوز یکی از دشمنان اصلی و از بیمارهای بسیار خطرناکی است که می تواند حتی تا 80 0/0از محصول را نابود سازد.باکتریوزدر اغلب مناطق گردو خیز فراوان است و هیچ یک از ارقام گردو های موجود تا کنون در مقابل این بیماری مقاوم یا متحمل نبوده اند. اولین اثر باکتریوز روی میوه ،ظاهر شدن لکه های کوچک منظمی است که در آغاز شفاف اند وبه رنگ تیره در می آیند و در انتها ی میوه به قطر 2 تا3 سانتی متر می رسند .آلودگی اولیه با پیشرفت سریع از پوست میوه عبور می کند و پوست خشک را سیاه و مغز گردو را به شکل خمیر ی نرم در می آورد. وسبب ریزش آن می شود .در روی شاخه ها باکتریوز ابتدا به رنگ سبز تیره شفاف روی شاخه های سالم ظاهر می شود و به موازات رشد و نمو شاخه ،به سرعت به پیشروی ادامه می دهدتا جایی که مرکز زخم آن می شکافد و شا نکر ظهور میکند . در روی برگها لکه های قهوه ای و سیاه رنگی به قطر چند میلی متر با حاشیه زرد مایل به سبز بوجود می آید.گلچه های شاتو نهای آلوده تخریب شده و از بین می روند. به دلیل اینکه وجود آب برای ایجاد آلودگی ضروری است بارندگی،مه،شبنم وآبیاری بارانی موجب انتشار این بیماری می شوند.این باکتری در صورت وجود آب آزاد از طریق روزنه ها ،زخم ها ،خراش هاو محل نیش حشرات وارد درخت میزبان می شود. باکتری عامل بیماری در جوانه های در حال خواب زمستانگذرانی می کند.به همین دلیل مبارزه با آن مشکل است. با وجود این محلول پاشی به موقع بوسیله محلول بردو و ترکیبات مس آن را کنترل می کند.سمپاشی اول هنگامی صورت می گیرد ، که اولین گلهای ماده باز شده باشند .بسته به شرایط آب و هوایی سمپاشی دو نوبت دیگر به فواصل 7روز باید تکرار شود . استــــــفاده از مس متا لیک به میزان 5/4کیلو گرم در هکتار بطور موثری این بیماری را کنترول کرده است.
-2بیماری آنتراکنوز Jnomonia leptostyea
عامل بیماری قارچی است که در بهار بسیار سرد و مرطوب ،یا در اواخر تابستان وقتی که دمای هوا پایین می افتد و رطوبت بالا می رود بیشتر ظاهر می شود. برگ درخت گردو حساسترین اندام آن است و اغــــلب زودتر از ســــــــایر اندام ها ی درخت به این قا رچ آلوده می شو د .اولین علائم ظاهری روی برگ ،لکه های نامنظم خاکستری تا قهوه ای رنگ با حاشیه قهوه ای سوخته و ابعاد نسبتا بزرگی است که روی برگ درخت گردو ظاهر و سبب ریزش برگها ی زرد قبل از خزان می شود. علامت ظهور و خسارت این قارچ روی شاخه ها ، لکه های دراز تر و فرو رفته تری است در هنگام طغیان و شدت آلودگی ،لکه های گردو ،قهوهای و سیاه رنگی فقط روی پوست سبز گردو ظاهر می شوند که اندازه میوه را کوچک و مغز گردو را نارس نگه می دارد . مبارزه برای جلوگیری از گسترش بیماری برگهای ریخته شده باید جمع آوری و سوزانده شوند .برای مبارزه با این قارچ سمپاشی بازینب یا کا پتان (001/0) هنگام ظهور برگها ضروری است و بعد از سمپاشی دوم وسوم نیز با فواصل دو هفته یکبار باید صورت گیرد.
-4خشکیدگی سر شاخه یا شانکر گردوCytospona jcagtandis
علائم بیماری به صورت نواحی متورم یا فرو رفته در اندازه های مختلف است که در روی پوست ،شاخه ها و پوست و تنه ظاهر می شود.برای مبارزه با این بیماری بعد از جدا کردن بافت آلوده ،خمیر 50درصد قارچکش اکــــسی کلرید مس را تهیه و و به محل می مالند محلول پاشی شاخ و برگ با اکس کلر ید مس (2 در هزار ) نیز موثر است.
-5شانکر عمیق پوست گردوErwinia rubrifaciens
شکافهای طولی بزرگ در روی پوست تنه و شاخه ها از علائم خارجی بیماری شانکر است .از محل این شکافها مخلوطی از شیره گیاهی و باکتری عامل بیماری خارج می شود . ترشحات باکتری به رنگ قهوه ای تا قهوه ای تیره در می آید و بعد از خشک شدن به نظر می رسد که از محل شکافها خون خارج شده است .باکتری عامل بیماری بجز زمستان در تمام طول سال می تواند گردو را آلوده کند .مبارزه شیمیایی نمی تواند این بیماری را کنترل کند لذا باید روش های پیشگیری رعایت شود . به دلیل اینکه بیماری شانکر با کاهش رشد همراه است لذا نگه داشتن درخت در شرایط خوب با استفاده از تدابیر زراعی ضروری است. با استفاده از تا نسیو متر باید زمان و مقدار مناسب آبیاری تعیین گردد. بعلاوه باید از زخمی شدن شاخه ها در هنگام برداشت نیز جلوگیری شود .
-6پوسیدگی ریشه وطوقه ناشی فیتو فتورا
تعدادی از گونه های phytophthora spp موجب پوسیدگی ریشه ،پوسیدگی طوقه یا هر دو می شوند.علائم عمومی بیماری بصورت برگهای کوچک زرد ،خزان زود هنگام کاهــش عملکرد ،خشکیدگی سر شاخه ها و بالاخره از بین رفتن و مرگ درخت است.علائم بیــــــماری بسته به گونه فیتوفترا ،درجه حرارت ،رطوبت خاک و مقاومت نسبی پایه به تدریج در برخی سالها ظاهر می شود پوسیدگی طوقه ابتدا به صورت لکه های متعدد در اطراف طوقه ظاهر شده که در مراحل بعد این لکه ها به هم پیوسته تنه درخت را احاطه کرده وموجب مرگ آن می شود .پوسیدگی ریشه ابتدا در نتیجه آلودگی ریشه های بزرگ و کوچک شروع می شود ودر مراحل بعد ی سیستم داخلی ریشه تخریب می گردد .حتی در صورت استفاده از سموم گازی نیز ریشه کن کردن فیتوفترا از خاک غیر ممکن است . بنابراین تدابیر پیشگیری کنند، مثل زهکشی مناسب جلوگیری از آلودگی هنگام عملیات زراعی ،محافظت محل پیوند و قرار دادن آن در بالاتر از سطح خاک و استفاده ازپایه های بسیار مقاوم برای مبارزه با پوسیدگی ریشه وطوقه باید در نظر گرفته شود.
-7 پوسیدگی ریشه و طوقه ناشی از قارچ آرمیلاریا
این بیماری به نام های دیگری مثل بیماری قارچ ریشه بلوط، پوسیدگی ریشه قارچ
خوراکی و قارچ عسلی نیز نامیده می شود وعامــل آن قارچ armillaria mellea است. علائم بیماری شبیه پوسیدگی ناشی از فیتوفترا است و به همین دلیل تشخیص آن مشکل می باشد .مطمئن ترین روش تشخیص این بیماری وجود رشته های می سیلیوم قارچ است که به بند کفش شباهت دارد . می سلیوم های قارچ که سطح خارجی آنها قهوه ای مایل به سیاه و داخل آن سفید رنگ است به سطح خارجی پوست ریشه می چسبد. روش های پیشگیری شامل استفاده ازسموم گازی در خاک با سموم بی سولفید کربن یا میتل برو ماید ، عدم استفاده از خاک آلوده برای کاشت و مهمتر از همه استفاده از پایه های مقاوم است.
-9پوسیدگی زغالی گردو Macrophomina phaseoli
پوسیدگی زغالی گردو یکی از بیماریهای قارچی گردو می باشد،این بیماری در زمینهای سنگلاخی و خشک که با کمبودخاک زراعی مواجه هستند،اتفاق می افتد بویژه زمانی که گردو در برابر تنش آبی قرار گیرد،شدید تر است.علائم بیماری زغالی شبیه پوسیدگی فیتوفترایی می باشد با این تفاوت که پوسیدگی فیتوفترایی در مناطقی که رطوبت خاک بالا می باشد ،رخ می دهد.در زمینهای شنزار و سنگلاخی که کمبود خاک زراعی دارند بهتر است از کود دامی پوسیده همراه باخاک زراعی در کاشت نهال استفاده نمود،همچنین آبیاری نهالها باید بطور منظم در ماههای که گیاه با کمبود آب مواجه است ،انجام شود.
منبع : کتاب از سیر تا پیاز درخت گردو