با تنک کردن صحیح عملا می‌توان ظرفیت میوه‌دهی بوته را افزایش داد، زیرا سطح برگ بیشتر باعث تقویت تدریجی آن شده و به‌تدریج می‌توان خوشه‌های بیشتری را روی بوته باقی گذاشت .
خوشه‌های بوته‌های تنک شده کمتر دچار پوسیدگی و قارچ زدگی می‌شوند و معمولا هزینه برداشت به دلیل همزمان رسیدن پایین می‌آید .
تنک کردن گل
تنک کردن خوشه گل معمولا در زمانی بین ظهور برگ تا باز شدن گل‌ها انجام می‌گیرد و نسبت تعداد برگ به خوشه افزایش می‌یابد. هنگامی که پرچم و مادگی در حال تشکیل باشند افزایش تعداد برگ باعث می‌شود مواد قندی بیشتری به خوشه باقیمانده برسد و تعداد حبه‌های سالم در خوشه بالا رفته و خوشه‌ها پرپشت می‌شود. تنک کردن خوشه گل در اوایل بهار و به محض ظهور گل‌ها انجام می‌پذیرد. برتری این روش بر دیگر تنک کردن‌ها این است که خوشه‌های گل باقیمانده مدت طولانی‌تری از مزایای بالا رفتن نسبت برگ به خوشه استفاده می‌کنند .
- این مقاله صرفا یک مطلب عمومی است اگر به صورت تخصصی و حرفه ای قصد باغداری درخت انگور را دارید و این که قصد تاسیس باغ انگور را دارید کتاب سیر تا پیاز درخت انگور برای شماست.
- سیر تا پیاز درخت انگور برای باغداری درخت گردو لازم است، هر فردی که در حوزه درخت انگور فعالیت می کند و یا قصد احداث باغ انگور را دارد باید بداند که دنیای باغداری این درخت چه میگذرد و با شیوه های باغداری و نکات اختصاصی این درخت آشنا شود.
در صورتی که شما قصد احداث باغ انگور را دارید کتاب سیر تا پیاز درخت انگور شما را برای یک شروع قوی آماده می کند و دیدگاه شما را نسبت به این درخت تغییر خواهد داد.
برای مطالعه جزییات کتاب روی تصویر زیر کلیک کنید
تنک کردن خوشه میوه
در این نوع تنک کردن خوشه‌ها پس از تشکیل حبه از شاخه جدا می‌شوند. این روش بر روی تعداد حبه و یا طول آن اثر مستقیمی ندارد. در واقع خوشه‌های کوچک یا بسیار بزرگ و خوشه‌های که شکل مناسبی ندارند جدا می‌شود. بدیهی است که خوشه‌های باقیمانده از مواد غذایی بیشتری برخوردار شده و حبه‌های آن‌ها درشت‌تر می‌شود. این روش برای تنظیم میزان محصول ارقامی به کار می‌رود که بیش از حد محصول می‌دهند .
تنک کردن حبه
در این روش مقداری از انتهای خوشه قطع می‌شود، به طوری که تعداد دلخواهی از حبه‌ها باقی بماند. با اجرای این روش در صورتی که بلافاصله پس از تشکیل حبه‌ها عمل تنک کردن انجام شود حبه‌های باقیمانده ۳۰درصد اضافه وزن پیدا می‌کنند. تاخیر در انجام تنک کردن باعث می‌شود از میزان اضافه وزن کاسته شود و به ۱۰ تا ۲۰درصد برسد. معمولا در بیشتر ارقام خوشه‌ها را به گونه‌ای کوتاه می‌کنند که حدود ۸۰ تا ۱۰۰ حبه باقی بماند.
ازدیاد حجم حبه‌های انگور
بعضی از هورمون‌های گیاهی در صورتی که با غلظت مناسب و در زمان مناسب روی خوشه‌ها پاشیده شوند اثری مشابه حلقه‌برداری (ازدیاد حجم حبه‌ها) دارند. اگر هورمون‌پاشی با حلقه‌برداری باشد، اثر آن تشدید خواهد شد. ژیبرلین یکی از هورمون‌هایی است که در بزرگ شدن حبه‌ها نقش دارد .
ژیبرلین به صورت قرص‌هایی سفیدرنگ با نام تجاری برلکس موجود است. هر قرص حاوی یک گرم ماده موثر خواهد بود. این قرص‌ها قابل حل در آب بوده و به دو طریق در اختیار گیاه قرار می‌گیرند: یکی فرو بردن خوشه انگور در محلول و دیگری پاشیدن محلول روی بوته. روش دوم آسان‌تر است، اما اجرای آن میزان مصرف هورمون را بالا می‌برد. این ماده بسیار سریع‌الانتقال در گیاه بوده و به هر نقطه‌ای پاشیده شود به خوشه می‌رسد. محلول‌پاشی، رسیدن انگور را تا یک هفته به تاخیر می‌اندازد و تا حدودی از میزان مواد جامد محلول در حبه (قند) می‌کاهد .
در بیشتر کشورها ارقام بی‌دانه را دو بار محلول‌پاشی می‌کنند: بار اول در ابتدای ظهور گل‌ها باغلظت ۵/۲ تا ۲۰ قسمت در میلیون به منظور تنک کردن خوشه و بار دوم پس از لقاح تقریبا دو هفته پس از هورمون‌پاشی اول با غلظت ۲۰ تا ۴۰ قسمت در میلیون به‌منظور ازدیاد حجم حبه. به این ترتیب تعداد حبه در خوشه کم شده اما حبه‌های باقیمانده بسیار درشت می‌شوند.
جلوگیری از ریزش گل انگور
برای جلوگیری از ریزش گل ۳ تا ۶ روز پس از باز شدن گل‌ها محلول ۲ تا ۱۰ قسمت در میلیون اکسین استفاده کرد. برای دستیابی به نتیجه مطلوب‌تر باید خوشه‌ها را به طور کامل به این محلول آغشته کرد.
در پاره‌ای از اوقات محلول‌پاشی مساوی بهتر از حلقه‌برداری نتیجه می‌دهد. محلول‌پاشی در زمانی که گل‌ها باز شده‌اند باعث تشکیل دیواره بذر در ارقام بی‌دانه شده و بذرهایی پوک تولید می‌کند .
محلول‌پاشی با غلظت بیشتر از ۱۰ قسمت در میلیون باعث ایجاد سوختگی در برگ می‌شود .
همچنین می‌توان از اکسین‌های دیگر مانند اسید نفتوکسی استیک استفاده کرد .
برای جلوگیری از بذرهای پوک می‌توان از ژیبرلین استفاده کرد. ژیبرلین اثر دوجانبه‌ای روی رشد میوه دارد. اگر پیش از باز شدن گل‌ها و تلقیح مادگی بر روی گل پاشیده شود مادگی از بین رفته و باعث ریزش میوه می‌شود، اما اگر تلقیح شده باشد دیگر اثری روی مادگی ندارد و باعث ازدیاد حجم یاخته می‌شود که در نتیجه حبه‌ها درشت‌تر می‌شوند .
تاثیر مواد تنظیم کننده رشد بر انگور
استفاده از هورمون‌های گیاهی به‌منظور بالا بردن میزان محصول و کیفیت انگور از ۲۰ سال پیش آغاز شده است. چهار هورمون موثر بر انگور از بین هورمون‌های آزمایش شده عبارتند از:
الف) این گروه در صورتی که با غلظت معین و در زمان مشخص به کار روند اثری شبیه حلقه‌برداری دارند و اگر همزمان با حلقه‌برداری صورت گیرد اثر آن تشدید می‌شود که شامل اسیدکلروفتوکسی استیک از گروه اکسین‌ها، کلرواتیل تری متیل امینیوم کلراید از گروه بازدارنده‌ها، اسید ژیبریلیک از گروه ژیبریلین.
ب) اتفن از گروه اتیلن که باعث تسریع در رسیدن حبه‌ها و ایجاد رنگ در حبه می‌شود.
حلقه‌برداری انگور
حلقه‌برداری انگور عبارتست از برداشتن یک لایه پوست درخت و یا زخم کردن آن که باعث بالابردن باردهی و کیفیت انگور می‌شود. قطر این لایه حدود ۲ میلی‌متر و کلفتی آن به ضخامت پوست بدون صدمه زدن به چوب است. حلقه‌برداری روی شاخه نازک‌تر به علت تاخیر در ترمیم زخم و مشکل بودن عمل توصیه نمی‌شود. اثر حلقه‌برداری روی تنه در تمام گیاه ظاهر می‌شود، اما اگر روی بازو انجام شود فقط همان بازو تحت تاثیر قرار می‌گیرد .
در حلقه‌برداری پوست تنه باید به طور کامل برداشته شود، به طوری که رابطه پوست بالا با پایین به طور کامل قطع شود. اثر آنی حلقه‌برداری این است که مانع جریان شیره پرورده از پایین به بالا می‌شود. مواد خامی که توسط ریشه جذب می‌شود و از طریق آوند چوبی بالا می‌رود در برگ به شیره پرورده تبدیل شده و در مسیر برگشت که از طریق آوند آبکش صورت می‌گیرد به مانع برخورد کرده و در بالای محل زخم انباشته می‌شود. در اثر این فرایند قند و هورمون‌های گیاهی و نشاسته بیشتری به قسمت بالای زخم می‌رسد .
زخم را باید به گونه‌ای ایجاد کرد تا سریع التیام پذیرد؛ یعنی قطر حلقه نباید زیادتر از ۲ تا ۳ میلی‌متر باشد؛ در غیر این صورت مدت زیادی برای بهبودی زخم لازم است و ممکن است درخت ضعیف یا خشک شود. به طور معمول ۱ یا ۲ ماه بعد زخم توسط لایه زاینده التیام پذیرد .
اهداف حلقه‌برداری
* بالا بردن درصد به میوه نشستن گیاه و به عبارتی جلوگیری از ریزش گل: زمان انجام چند روز پیش از ظهور گل‌ها یا پس از دوران گلدهی است. پس از شروع ریزش طبیعی اثری ندارد .
* بزرگ شدن جبه: زمان انجام باید با بزرگ شدن حبه‌ها همزمان باشد. این زمان کمی پس از ریزش طبیعی گل‌هاست .
* تسریع در رسیدن میوه: در اوایل دوره رسیدن حبه‌ها یعنی هنگامی که انباشت مواد قندی آغاز شده از چاقوی دولبه گوناگونی استفاده می‌شود. برای انجام حلقه‌برداری چاقو دولبه را در پوست تنه فرو کرده و حلقه‌وار به دور تنه می‌کشند، به طوری که لایه به طور یکنواخت از پوست تنه جدا شود. برای شاخه‌های نازک‌تر نوعی قیچی به شکل گازانبر به کار برده می شود. با قرار دادن شاخه بین لبه‌های قیچی و وارد آوردن فشار و چرخاندن آن پوست از شاخه جدا می‌شود. قطر پوست نباید بیش از ۲ تا ۳ میلی‌متر باشد. پوست باید به طور کامل جدا شود، به طوری که رابطه بالا با پایین قطع شود. همچنین چوب تنه نباید جدا شود، زیرا باعث از بین رفتن آوند چوبی شده و آب و مواد معدنی از ریشه بالا منتقل نمی‌شود .
هرس
وقتی که طول شاخه‌های درخت انگور بیش از حد باشد از قدرت ریشه‌ها برای رسانیدن مواد غذایی کاسته می‌شود؛ لذا هرس سالیانه برای جلوگیری از طویل شدن بیش از اندازه درخت ضرورت دارد . مهم‌ترین هرس‌های درخت انگور به شرح ذیل است:
هرس پاییزی: فورا پس از برداشت میوه‌ها صورت می‌گرد و طی آن شاخه‌هایی را که میوه داده‌اند در پاییز کوتاه می‌کنند .
هرس اصلی: مهم‌ترین هرس برای تمام درخت انگور به‌ویژه برای شاخه اصلی است که ادامه دهنده تنه درخت است. در این نوع هرس، آن مقدار از تنه که در سال جاری روی شاخه اصلی رشد کرده ۵ تا ۶ جوانه و حداکثر ۸ جوانه را باقی گذاشته و بقیه را بریده و حذف می‌کنند. در مورد شاخه‌های جانبی که خوب رشد کرده‌اند هم باز برای آن مقدار که در سال جاری رشد کرده ۲ یا ۳ جوانه برای هر شاخه باقی گذاشته و بقیه را هرس می‌کنند. همین جوانه‌های باقیمانده روی تنه اصلی و شاخه‌های فرعی هستند که در بهار سال آینده رشد کرده و میوه می‌دهند. بهترین زمان هرس اصلی ماه‌های آذر، دی و بهمن است؛ مشروط بر این که در زمان انجام آن هوای منطقه از ۸ درجه زیر صفر سردتر نباشد. این هرس نباید دیرتر انجام گیرد. در هرس زمستانی درخت انگور برخلاف هرس سایر میوه‌ها شاخه‌ها را دقیقا از بالای جوانه نمی‌بُرند، بلکه حدود ۲ سانتی‌متر بالای جوانه را هم باقی می‌گذارند؛ در غیر این صورت بالاترین جوانه خشک می‌شود .
هرس فرم دادن: این نوع هرس تنها در نهال‌هایی که تازه کشت شده‌اند در سال‌های اول و دوم انجام می‌گیرد؛ لذا در بهار برای نهال تنها سه جوانه باقی می‌گذارند. پس از این که جوانه‌ها رشد کردند و طول یکی از شاخه‌ها به ۲۰ سانتی‌متر رسید آن را به‌عنوان تنه اصلی پذیرفته و شاخه‌های دیگر را از ته می‌برند. در صورت لزوم، سال بعد نیز به شاخه اصلی اجازه رشد داده و شاخه‌های جانبی را که در ارتفاع کمتر از ۵۰ سانتی‌متر رشد کرده‌اند قطع می‌کنند. بدین وسیله درختان انگور به ارتفاع 5/۱ تا ۲ متر ایجاد می‌کنند .
هرس برگ: این هرس فقط در درختان انگور کوتاه قد (5/۱ تا ۲ متر) و در اواخر بهار صورت می‌گیرد. در این هرس تنها برگ‌های زیادی که مانع تابش مستقیم نور خورشید به خوشه‌های انگور میانی تاج درخت می‌شوند، با دست چیده شده و دور انداخته می‌شوند .
خیلی مفید بو د . تشکرمیکنم